## سایپا: قربانی سیاست‌های غلط
سال‌هاست که سایپا با چالش انباشت زیان دست و پنجه نرم می‌کند. این مشکل ریشه در سیاست‌های نادرست و عدم تصمیم‌گیری به موقع مسوولان دولتی دارد. سعید مدنی، مدیرعامل اسبق سایپا در گفت‌وگو با پشت_پرده، به این موضوع اشاره می‌کند:
> “علت زیان سنگین سایپا در سال‌های اخیر واضح است. تصمیمات نادرست مسوولان وزارتخانه و ارگان‌های ذیربط، موجب تشدید این بحران شده است. اگر این روند ادامه پیدا کند و تصمیم‌گیری‌های لازم صورت نگیرد، سایپا با زیان‌های بیشتری مواجه خواهد شد. متاسفانه علیرغم هشدارهای کارشناسان، نه تنها وضعیت بهبود نیافته، بلکه بدتر هم شده است.”
مدنی با اشاره به نظام قیمت‌گذاری دستوری، عنوان می‌کند که این سیاست، عامل اصلی تشدید زیان انباشته سایپا است. او می‌گوید:
> ” طی سال‌ها، هیچ تلاش جدی برای ارزیابی و اصلاح عملکرد سایپا صورت نگرفته است. تنها تصمیمی که اتخاذ شده، تعیین زمان‌بندی برای “تحلیل قیمت‌ها” است. اما با گذشت چند سال، هیچ اتفاق مثبتی رخ نداده است.”
## تعطیلی بیش از ۲۰۰ شرکت قطعه‌سازی
در اقتصادی که با تورم ۴۰ درصدی روبروست و هزینه‌های تولید به طور مداوم افزایش می‌یابد، قیمت تمام شده محصولات بالا می‌رود. نقدینگی شرکت‌های خودروسازی مانند سایپا نیز کاهش یافته و میزان سفارش آن‌ها برای قطعات و مواد اولیه به طور چشمگیری کاهش پیدا کرده است. به همین دلیل، حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ شرکت قطعه‌سازی مجبور به تعطیلی شده‌اند.
مدنی با تاکید بر اهمیت مسایل مدیریتی در بهبود وضعیت سایپا، اعلام می‌کند:
> ” مشکلات مدیریتی در درجه دوم قرار می‌گیرند. وقتی وضعیت سایپا خوب نیست و دست و پای مدیران آن بسته است، حتی مدیران قوی نیز قادر به انجام کار موثری نیستند. سایپا در باتلاقی گرفتار شده است که امکان هیچ گونه حرکتی برایش وجود ندارد.”
## زیان زیرمجموعه‌های سایپا
اغلب دلیل زیان‌دهی خودروسازان، به “قیمت‌گذاری دستوری” دولت نسبت داده می‌شود. اما نگاهی به عملکرد شرکت‌های زیرمجموعه خودروسازان نشان می‌دهد که حتی شرکت‌هایی که تولید و خدماتشان تابع قیمت‌گذاری دستوری نیستند، نیز در زیرمجموعه خودروسازان زیانده شده‌اند.
مدنی در این باره می‌گوید:
> ” زیان شرکت‌های زیرمجموعه، عمدتا به دلیل نیازهایی است که در شرکت‌های خودروسازی ایجاد شده است. برخی از این زیرمجموعه‌ها واگذار شده‌اند و برخی هنوز در اختیار خودروسازان هستند. آن‌ها بخشی از زنجیره تامین شرکت‌های خودروسازی به حساب می‌آیند. وقتی محصول اصلی “زیانده” است، شرکت‌های خودروسازی مانند سایپا، گاهی اوقات “خرید خود را از این شرکت‌ها زیر قیمت تمام شده” انجام می‌دهند و در نتیجه، این شرکت‌ها هم زیانده می‌شوند.”
## راهکار نجات سایپا
مدنی در پاسخ به “بهترین راهکار مقابله با زیان سایپا” می‌گوید:
> ” دولت باید دست از شعار دادن “خصوصی‌سازی” برداشته و این موضوع را “در عمل” نشان دهد. خصوصی‌سازی باید بر اساس یک منطق “شفاف” انجام شود. مشکلات سایپا باید “ابتدا” برطرف شود. این شرکت باید “روی ریل توسعه قرار بگیرد” و زمانی که ارزش سهامش به قیمت واقعی رسید، اقدام به واگذاری آن شود.”
## سایپا دور از تولید مدرن
مدنی ادامه می‌دهد:
> ” وظیفه اصلی دولت، گرفتن برنامه از خودروسازان و “پایش” خودروسازی‌هاست. در صورت نیاز، دولت باید به داد خودروسازان “حتی بعد از واگذاری” برسد. اما به دلیل “تفکرات پوپولیستی” که در بین دولتی‌ها وجود دارد، نه تنها اوضاع سایپا، بلکه اوضاع “هیچ خودروساز دیگری” در کشور ما بهبود نخواهد یافت و “تنها بازار سوداگری و دلالی” در جامعه افزایش می‌یابد.”
مدنی در پایان تاکید می‌کند:
> ” پولی که مردم برای سرمایه‌گذاری روی محصولات خودروسازان “هزینه می‌کنند” ، چیزی حدود ۲۵۰ هزار میلیارد تومان، یعنی “نزدیک به سه چهار میلیارد دلار” ، در واقع معادل “دو کارخانه سایپا و ایران خودرو” آن هم از نوع “مدرن” قابل احداث در این کشور است. اما “مشخص نیست” این پول کجا می‌رود؟ مدیران باید تلاش کنند تا این پول به جای اینکه روی کالا سرمایه‌گذاری شود، آن را “به سمت بازار سرمایه” هدایت کنند.”