## تحریم ها و تاثیرات عمیق آن بر فناوری ایران

تحریم‌ها علیه ایران به طور گسترده‌ای بر فناوری این کشور تاثیر گذاشته و بر اقتصاد، توسعه تکنولوژی و زندگی روزمره ایرانیان سایه انداخته است. در این مقاله به بررسی برخی از تاثیرات کلیدی تحریم ها بر فناوری ایران می‌پردازیم:

**تحدید دسترسی به نیمه هادی‌ها و الکترونیک:** تحریم‌ها دسترسی ایران به نیمه هادی‌ها، ریزتراشه‌ها و دیگر قطعات حیاتی را محدود کرده و توسعه بخش‌هایی مانند مخابرات، کامپیوتر و اتوماسیون صنعتی را با کندی مواجه کرده است. کمبود سخت افزارهای پیشرفته نیز بر بخش‌هایی مانند بهداشت، هوافضا و تولیدات تاثیر گذاشته است.

**زیرساخت های مخابراتی آسیب پذیر:** تحریم‌هایی که دسترسی به تجهیزات و نرم افزارهای شبکه سازی را محدود می‌کند، زیرساخت‌های اینترنتی و سیستم‌های مخابراتی ایران را تحت تاثیر قرار داده است. این موضوع منجر به کندی سرعت اینترنت و ناتوانی ایران در همگام شدن با سایر کشورها در زمینه ارتقا شبکه‌های خود شده است.

**محدودیت‌های نرم افزاری:** بسیاری از خدمات و نرم افزارهای جهانی به دلیل تحریم‌ها در ایران در دسترس نیستند. به عنوان مثال، شرکت‌هایی مانند مایکروسافت، گوگل و ادوبی دسترسی به بسیاری از محصولات و خدمات خود را محدود کرده‌اند، که این امر بر کسب و کارها، توسعه دهندگان و محققانی که به ابزارهایی مانند خدمات ابری و سیستم عامل‌ها نیاز دارند تاثیر منفی گذاشته است.

**نوآوری محدود در فناوری ایران:**

**موانع انتقال فناوری:** عدم امکان واردات ماشین آلات کلیدی، نرم افزارهای صنعتی و تجهیزات پیشرفته، توانایی ایران برای نوآوری، مدرن سازی صنایع و رقابت در سطح جهانی را محدود کرده است. این موضوع شامل بخش‌هایی مانند نفت و گاز، خودرو، الکترونیک و داروسازی می‌شود که به شدت به فناوری‌های خارجی وابسته‌اند.

**تحقیقات و توسعه (R&D) تحت فشار:** موسسات دانشگاهی و شرکت‌های فناوری در ایران با چالش‌های جدی در زمینه دسترسی به تجهیزات مدرن و پلتفرم‌های همکاری بین‌المللی روبرو هستند. این موضوع سرعت پیشرفت علمی و نوآوری در زمینه‌های مختلف مانند هوش مصنوعی، امنیت سایبری و تولیدات پیشرفته را کاهش داده است.

**تأثیر تحریم ها بر زندگی روزمره:**

**دسترسی محدود به دستگاه‌های مصرفی:** ایرانیان با مشکل دسترسی به جدیدترین مدل‌های گوشی‌های هوشمند، لپ تاپ‌ها و دستگاه‌های الکترونیکی روبرو هستند زیرا تحریم‌ها دسترسی به برندهای جهانی مانند اپل و سامسونگ را محدود کرده است. اگرچه این محصولات گاهی از طریق بازارهای خاکستری وارد کشور می‌شوند، اما معمولا گران‌تر هستند و خدمات رسمی به راحتی در دسترس نیست.

**محدودیت خدمات دیجیتال:** بسیاری از پلتفرم‌های دیجیتال جهانی مانند فروشگاه‌های اپلیکیشن، سیستم‌های پرداخت (مانند پی‌پال و ویزا) و خدمات ابری در ایران قابل دسترسی نیستند. این موضوع کارآفرینان، توسعه دهندگان و استارتاپ‌های ایرانی را از یکپارچگی با اقتصاد دیجیتال جهانی بازداشته است. به عنوان مثال، توسعه دهندگان اپلیکیشن ایرانی برای قرار دادن اپلیکیشن‌های خود در فروشگاه‌های جهانی با مشکل مواجه‌اند و کاربران نیز به سختی به خدماتی مانند گوگل پلی یا اپ استور اپل دسترسی دارند.

**چالش‌های اقتصادی و صنعتی:**

**افزایش هزینه‌ها:** عدم دسترسی مستقیم به فناوری، شرکت‌های ایرانی را مجبور به استفاده از واسطه‌ها یا بازار سیاه برای تهیه کالاهای مورد نیاز خود می‌کند که معمولاً با هزینه‌های بالاتر همراه است. این موضوع هزینه تولید را افزایش داده و رقابت پذیری محصولات ایرانی را در داخل و خارج از کشور محدود کرده است.

**تأثیر بر بخش انرژی:** بخش مهم انرژی ایران، به‌ویژه نفت و گاز، به‌شدت تحت تاثیر ناتوانی در واردات تجهیزات تخصصی، فناوری‌ها و نرم افزارهای مورد نیاز برای اکتشاف، استخراج و پالایش قرار گرفته است. این موضوع رشد و بهبود کارایی در این بخش را که برای اقتصاد ایران حیاتی است، متوقف کرده است.

**سیستم‌های قدیمی و آسیب پذیر:** به دلیل محدودیت‌های مربوط به به‌روزرسانی‌های نرم افزاری و وصله‌های امنیتی، بسیاری از سیستم‌ها در ایران قدیمی هستند و در برابر حملات سایبری آسیب پذیرند. به عنوان مثال، ایران به نسخه‌های قدیمی سیستم عامل‌هایی مانند ویندوز و محصولات نرم افزاری که دیگر در سطح جهانی پشتیبانی نمی‌شوند، متکی است که خطرات امنیت سایبری را افزایش می‌دهد.

**دسترسی محدود به ابزارهای رمزنگاری:** کشور همچنین با چالش‌هایی در زمینه دسترسی به آخرین ابزارهای رمزنگاری و امنیت سایبری مواجه است که حفاظت از داده‌ها را برای کسب و کارها و سازمان‌های دولتی دشوارتر می‌کند.

**مهاجرت نخبگان:** محدودیت‌ها در دسترسی به فناوری، همکاری‌های علمی و فرصت‌های شغلی به فرار مغزها کمک کرده است. بسیاری از متخصصان ماهر ایران، به‌ویژه در زمینه‌های فناوری و مهندسی، به کشورهای دیگر مهاجرت می‌کنند تا به فرصت‌های بهتر و دسترسی به ابزارهای پیشرفته دست یابند.

**رشد محدود صنعت و فناوری ایران:**

**راه‌حل‌های داخلی:** در پاسخ به تحریم‌ها، ایران تلاش کرده است تا راه‌حل‌های فناوری خود را توسعه دهد. این شامل تولید گوشی‌های هوشمند، اپلیکیشن‌ها و سیستم‌های پرداخت داخلی و همچنین نسخه‌های جایگزین پلتفرم‌های جهانی مانند اپلیکیشن‌های پیام رسان و راه‌حل‌های تجارت الکترونیک است. اگرچه این تلاش‌ها تا حدودی موفق بوده است، اما نبود دسترسی به فناوری‌های پیشرفته، سطح پیچیدگی راه‌حل‌های داخلی را محدود می‌کند.

**اینترنت ملی (شبکه ملی اطلاعات):** ایران تلاش کرده است یک «اینترانت» یا اینترنت داخلی ایجاد کند که به دولت امکان کنترل بیشتر بر ارتباطات داخلی را می‌دهد و اتکا به شبکه‌های جهانی را کاهش می‌دهد. با این حال، این شبکه محدودیت‌هایی در دسترسی به محتوا و خدمات بین‌المللی ایجاد کرده و کاربران ایرانی را از شبکه جهانی اینترنت بیشتر منزوی کرده است.

**محدودیت‌های کسب و کار آنلاین:**

**سیستم‌های پرداخت و مالی:** درگاه‌های پرداخت جهانی مانند ویزا، مسترکارت و پی‌پال مسدود هستند که انجام تراکنش‌های مالی بین‌المللی را برای کسب و کارهای ایرانی دشوار یا غیرممکن می‌کند. این موضوع بر یکپارچگی ایران با اکوسیستم تجارت الکترونیک جهانی تأثیر گذاشته و پتانسیل کارآفرینان ایرانی برای تجارت برون‌مرزی را محدود می‌کند.

**چالش‌های اکوسیستم استارتاپی:** استارتاپ‌های ایرانی در دسترسی به ابزارها و پلتفرم‌های ضروری مانند خدمات ابری و درگاه‌های پرداخت با چالش‌هایی مواجه هستند. این موضوع رشد و توانایی آن‌ها برای مقیاس‌پذیری را محدود می‌کند. با این وجود، برخی از استارتاپ‌های محلی توانسته‌اند با ایجاد جایگزین‌های داخلی موفق شوند، اما عمدتاً از بازارهای جهانی جدا مانده‌اند.

**نتیجه‌گیری:**

ایران برای مقابله با این چالش‌ها تلاش کرده و نوآوری‌های داخلی را توسعه داده است، اما تاثیر کلی تحریم‌های فناوری کاهش سرعت پیشرفت فناوری و صنعتی کشور، انزوای آن از روندهای نوآوری جهانی و تحمیل هزینه‌های اقتصادی سنگین بوده است. این محدودیت‌ها همچنین بر زندگی روزمره ایرانیان تاثیر گذاشته و دسترسی آن‌ها به فناوری‌های مصرفی و خدمات دیجیتال که در بسیاری از نقاط دیگر جهان در دسترس است، محدود کرده است.

پایگاه خبری فرصت نیوز