## صنعت خودرو، گیر در کجاست؟ مدیرعامل ایران خودرو می‌گوید: «سیاست‌گذاری غلط، قیمت‌گذاری غلط، بهای تمام شده بالا و…!»
علیمردان عظیمی، مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو، در گفتگویی با خبرگزاری دانشجویان ایران، به بررسی چالش‌های صنعت خودرو و دلایل وجود اختلاف قیمت چشمگیر بین قیمت کارخانه و بازار آزاد پرداخت.
او در این گفتگو به این نکته اشاره کرد که **سیاست‌گذاری نادرست در صنعت خودرو، اصلی‌ترین مشکل این صنعت در گذشته بوده است**. به گفته‌ی عظیمی، قوانین و مقررات متعددی برای صنعت خودرو وضع شده که برخی از آن‌ها با یکدیگر در تضاد هستند.
وی همچنین با اشاره به **تبدیل خودرو از یک کالای مصرفی به یک کالای سرمایه‌ای** به‌عنوان یک نتیجه‌ی مستقیم از **قیمت‌گذاری اشتباه** ، گفت: «هیچ کالای دیگری در کشور وجود ندارد که مثل خودرو، ۲۸۰ میلیون تومان اختلاف قیمت با بازار آزاد داشته باشد، اما به مردم گفته شود که صف نکشند و یا کالا نخرید.»
عظیمی با ارائه مثال‌هایی از **سود ناشی از اختلاف قیمت**، تأکید کرد که **بخش قابل توجهی از تقاضای خودرو به منظور کسب سود از این اختلاف قیمت** است. به گفته او، در حال حاضر **نیاز واقعی بازار به خودرو سواری در کشور بین یک میلیون تا یک میلیون و دویست هزار دستگاه در سال** است. او با اشاره به **تولید بیش از نیاز** در سال‌های اخیر، گفت: «اگر به دنبال خودرو برای مصرف شخصی هستیم، چرا تنها تقاضا برای محصولات ایران خودرو بیش از همه است؟ دلیل این است که اختلاف قیمت ما با بازار بیشتر از همه است.»
عظیمی با ارائه آمار و نمودارهای **مقایسه‌ی اختلاف قیمت محصولات ایران خودرو با بازار** در مقایسه با دیگر خودروسازان، نشان داد که **محصولات ایران خودرو به طور میانگین ۳۶ درصد اختلاف قیمت با بازار** دارد. او این اختلاف قیمت را **عامل اصلی تقاضای بالا** برای محصولات ایران خودرو معرفی کرد و گفت: «برای ۱۱۵ هزار دستگاه خودرو که ظرفیت ثبت نام داشتیم، حدود ۳.۵ میلیون نفر ثبت نام کردند! چطور است که برخی خودروسازان قسطی هم می‌فروشند و مشتری نیست، اما این طرف سه میلیون نفر ثبت نام می‌کنند برای ۱۱۵ هزار دستگاه! اگر بخش قابل توجهی از این‌ها به دنبال کسب سود از این اختلاف قیمت نیستند، پس موضوع چیست؟»
وی با تاکید بر **ضرورت اصلاح سیاست‌گذاری‌ها**، گفت: «البته ما فقط به دنبال این نیستیم که بگوییم محصولات ما ارزان است. اشکالاتی هم در بخش صنعت خودرو وجود دارد؛ بنده از زمانی که در این گروه صنعتی فعالیت خود را آغاز کردم، قدم‌هایی را برای حل مشکلات برداشته‌ایم.»
عظیمی همچنین به **بهای تمام شده‌ی بالا در صنعت خودرو** به‌عنوان یک **چالش اساسی** اشاره کرد و گفت: «بهای تمام شده در صنعت خودروی ما زیاد است که بایستی از اساس درست شود اما یک شبه هم قابل اصلاح نیست. این اصلاح نیاز به برنامه‌ریزی دارد، چراکه سال‌ها طول کشیده که این موضوع در این صنعت نهادینه شده است.»
او **کاهش خریدهای خارجی** را **اولین گام برای کاهش قیمت تمام شده** اعلام کرد و گفت: «در برنامه‌های اولیه خود برای تحقق کاهش قیمت تمام شده، **همه خریدهای خارجی خود را کاهش داده‌ایم**. برنامه‌ریزی صورت گرفت تا کاهش بهای تمام شده خودرو اتفاق بیفتد، اما آنقدر فشارِ زیان انباشته به صنعت خودرو سنگین بوده که به سرعت نمی‌توان بهای تمام شده را کاهش داد.»
وی با پاسخ به **نقدهایی مبنی بر حمایت‌های خاص از خودروسازان دیگر** که قیمت محصولات آن‌ها به قیمت‌های بازار نزدیک‌تر است، گفت: «بالاخره تقاضای بالایی برای محصولات ایران خودرو وجود دارد؛ بطوریکه سالانه بین ۶۰۰ تا ٧٠٠ هزار دستگاه تولید می‌کند اما باز هم تقاضا بیشتر است. ذاتاً قیمت محصولات آن خودروسازان، در بخش قیمتی قرار می‌گیرد که تقاضا برایش کمتر است.»
عظیمی همچنین با اشاره به **وضعیت اقتصادی متقاضیان محصولات ایران خودرو** ، گفت: «در جلسه‌هایی که اخیرا با یکی از این مراجع ذی‌ربط داشتیم، اعلام می‌کردند که در بحث قیمت، افرادی که این خودروهای در کلاس قیمت بالاتر را می‌خریدند، توانایی مالی دارند، اما افرادی که متقاضی محصولات شما هستند، اکثراً بنیه ضعیف‌تری دارند. نمی‌توانیم همچون دیگر خودروسازان، محصولات شما را تعیین قیمت کنیم.»
او با تاکید بر **ضرورت نگاه واقع‌بینانه به صنعت خودرو**، گفت: «صنعت خودرو دیگر بیش از این، توان این حجم از زیان انباشته را ندارد. چنانچه این زیان انباشته یک قدم دیگر جلو برود، ممکن است مسائلی پیش بیاید که دیگر همین تعداد خودرو را هم نتوانیم برای متقاضیان تأمین کنیم. بنابراین در جلساتی هم که داشتیم، به دنبال این هستیم که سیاست‌های خودرویی را به دو جهت اصلاح کنیم؛ در وهله اول بایستی **اصلاح بهای تمام شده‌ی صنعت خودرو** صورت پذیرد. بنده معتقد هستم که بیش از ۵۰ درصد از مشکلات ما همینجاست. بنابراین هم **بحث کیفیت خودروهای داخلی** و هم **بحث کاهش بهای تمام شده**، بایستی انجام شود و **اصلاح قیمت هم بگونه‌ای باشد که مصرف کننده بتواند خودرو را با قیمت منطقی در اختیار بگیرد و خودروساز هم متحمل زیان نشود.**»
عظیمی در تشریح **راهکارهای کاهش بهای تمام شده** ، به **کاهش خریدهای خارجی و مدیریت قیمت مواد اولیه** اشاره کرد و گفت: «سال گذشته ما در خریدهای خارجی خود، حدوداً ۱۷۹ میلیون دلار کاهش بهای تمام شده، داشتیم. این بدان معناست که می‌توان در بخش‌های دیگر هم که وارد شده‌ایم، حتما بهای تمام شده را کاهش دهیم. واقعیت امر این است که در بحث قیمت مواداولیه و قطعات، **بحث قطعات را بایستی قدری بیشتر مدیریت کنیم تا بهای تمام شده، کمتر شود.**»
وی با اشاره به **اختلاف رشد قیمت مواد اولیه و خودرو** ، گفت: «اگر رشد نرخ صنعت و خودرو را با همدیگر مقایسه کنیم، می‌بینیم که **تمام مواداولیه‌ای که ما تهیه می‌کنیم، تقریباً از بورس و در یک شرایط کاملاً رقابتی، تامین می‌شود.** طبق آمار مرکز آمار ایران، رشد شاخص تورم صنعت از سال ۱۳۹۶ تا سال جاری، ۱۳۱۵ درصد بوده است. این درحالیست که رشد خودرو ۵۸۱ درصد بوده است. مگر ما از همین موادی که صنعت رشد کرده استفاده نمی‌کنیم؟ مگر ورق آلومینیوم و سایر مواد دیگر را از این کانال تامین نمی‌کنیم؟ چطور می‌شود که این قیمت‌ها را ما بر اساس این رشد تهیه کنم اما خودرو را بر اساس این نرخ رشد بفروشیم؟ **مشکل همینجاست. یک گپ (فاصله) بسیاری وجود دارد که بهای تمام شده با آن نرخِ رشد صنعت و فروش خودرو با آن نرخ، ایجاد می‌شود.** این درحالیست که بازار با همان نرخ رشد تورم، بالا می‌رود.»
عظیمی **زیان ده بودن بیش از ۸۰ درصد محصولات ایران خودرو** را به **عدم رشد قیمت محصولات این شرکت** نسبت داد و گفت: «در حال حاضر بیش از ۸۰ درصد محصولات ما زیان‌ده هستند. چرا قیمت محصولات ما با بازار اختلاف ۲۸۰ میلیون تومانی دارد؟ چون ما رشد قیمت نداشته‌ایم.»
وی **کنترل قیمت مواد اولیه** را **یکی از راه‌های کاهش بهای تمام شده** اعلام کرد و با انتقاد از **فروش مواد اولیه با قیمت بالاتر از قیمت بورس به خودروسازان** ، گفت: «۳۰ درصد از ورقی که فولادی‌ها تولید می‌کنند، خودروسازها استفاده می‌کنند، اما آن‌ها در بورس و در فضای رقابت کامل و حتی گاهاً بیش از آنچه که در بورس است، به ما می‌فروشند. فروش پتروشیمی‌ها و فولادی‌ها به خاطر عرضه در بورس و به قیمت رقابتی، همه، سرشار از سود است. من خودروساز اگر این ۳۰ درصد ورق فولادی را از کشور تهیه و وارد کنم، ارزان‌تر برایم تمام می‌شود.»
او با اشاره به **عدم پذیرش کاهش قیمت مواد اولیه** توسط **صنایع خصولتی مانند پتروشیمی‌ها** ، گفت: «این را برای ما شفاف کنند که چه فرقی میان سهامدار پتروشیمی‌ها و فولادی‌ها با سهامداران خودرویی است؟ حدود ۱۹ میلیون نفر از مردم این کشور، سهامداران خودرویی هستند. چرا باید ترجیح بدهیم کسی که سهام پتروشیمی و فولاد خریداری کرده، سود ببرد اما کسی که سهام ایران خودرو و سایپا را خریده است، زیان کند؟ بنابراین ضرورت دارد که دولت و مجلس حتماً فکری برای ایجاد تعادل در این زمینه داشته باشند.»
عظیمی با اشاره به **زیان انباشته‌ی صنعت خودرو** ، گفت: «همانطور که اشاره شد، واقعاً صنعت خودرو تحمل زیان انباشته را ندارد. هم اکنون نیز ۱۴۱ هستیم و باید حتما برای آن تصمیمی بگیرند. البته بنظر می‌رسد که با روی کار آمدن دولت جدید، **احتمال اینکه سیاستی را در پیش بگیرند که هم خودروسازها از شمول ۱۴۱ خارج بشوند و هم به آسانی خودرو در دسترس متقاضیان واقعی قرار بگیرد، وجود دارد.** برای این منظور، می‌توانند بحث‌های مالیاتی را در نظر بگیرند یا با ادامه روند واردات خودروهای جدید، پیش روند.»
وی همچنین با استقبال از **تصمیم دولت چهاردهم برای واردات خودرو** ، گفت: «ما هم از ورود خودروهای جدید استقبال می‌کنیم اما نکته اینجاست که زمانیکه خودرو وارد بازار می‌شود، بایستی فضای رقابتی را هم ایجاد کنیم. **معنای فضای رقابتی این است که همه بازیگران این صحنه، از یک امتیاز مساوی برخوردار باشند.** نمی‌توان وارد یک بازی شد، دست یک طرف را بست و بگوییم که با طرفی که دستش باز است، با یکدیگر رقابت کنید. زمانیکه قیمت محصولات خودروسازان را یک مرجعی تعیین می‌کند آن هم کمتر از قیمت تمام شده برای خودروساز، با خودرویی که از خارج از کشور وارد می‌شود و بخاطر آن، ارز هم از کشور خارج می‌شود و قیمت دستوری ندارد، به سختی بتوان رقابت کرد. بایستی شرایط تعیین قیمت محصولات من خودروساز را هم همچون خودروهای وارداتی در نظر گرفت، در غیراینصورت رقابتی صورت نمی‌گیرد.»
عظیمی با تاکید بر **ضرورت ایجاد شرایط رقابتی برای خودروهای داخلی و وارداتی**، گفت: «هیچ خودروسازی با واردات خودرو مخالف نیست اما بایستی هر شرایطی که برای قیمت خودرو وارداتی در نظر می‌گیرند، برای خودروهای ساخت داخل هم در نظر بگیرند. اگر واردکننده اسناد و مدارک ارائه می‌دهد، ما نیز همه خریدها و هزینه‌های خود را با اسناد و مدارک ارائه می‌دهیم و بر اساس همان هم به ما قیمت بدهند. اگر می‌خواهیم خودروی داخلی قابل رقابت با خودروی وارداتی داشته باشیم، اجازه دهند قیمت محصولات خودروسازان داخل هم آزاد باشد. **این امر به سرعت سبب کاهش بهای خودرو در بازار خواهد شد.**»
وی همچنین **تاکید کرد** که **نیاز واقعی جامعه به خودرو به اندازه ای که در حال حاضر تقاضا می شود، نیست** و **وجود خودروهای انباشته در پارکینگ‌ها** را **دلیل افزایش کاذب تقاضا** اعلام کرد. او همچنین با **تاکید بر کاهش قیمت خودرو پس از ورود خودروهای وارداتی** ، گفت: «مطمئن هستیم که اگر قیمت محصولات ایران خودرو را هم اصلاح کنیم، **بازار خودرو را تنظیم می کند و زمان زیادی طول نمی‌کشد که ما هم می‌توانیم خودرو قسطی عرضه کنیم**. در این شرایط حتما قیمت بازار کاهشی می‌شود. چرا که میزان عرضه با میزان تقاضای واقعی متعادل خواهد شد.»
عظیمی **با مقایسه‌ی شرایط فعلی با شرایط دهه‌ی ۹۰** ، گفت: «در دهه ۹۰ بخاطر داریم که اجازه دادند خودرو در حاشیه بازار عرضه شود، طولی نکشید که ایران خودرو و سایپا وام برای خرید خودرو ارائه می‌کردند تا مردم تشویق شده و خودرو بخرند. **اکنون هم می‌توان با اصلاح این سیاست، همانگونه اقدام کرد.**»
