## صدرالدین حجازی، هنرمندی که جاودانه شد
خبر درگذشت صدرالدین حجازی، بازیگر پیشکسوت و دوست داشتنی سینما و تلویزیون، همه را غافلگیر کرد. این بازیگر توانمند بعد از تحمل دوره ای بیماری، سرانجام در ۲۴ شهریور، جهان را وداع گفت.
حجازی به دلیل ابتلا به سرطان ریه، وضعیت جسمانی اش به شدت وخیم شد و بیماری به حنجره اش نیز سرایت کرد. دوستانش از تغییر ناگهانی صدایش که به صدایی شبیه به صدای بچه ها تبدیل شده بود، خبر می دهند.
حجازی به خاطر حضور در آثار ماندگاری مثل “روزی روزگاری”، “مختارنامه”، “چاردیواری”، “هوش سیاه” و “حکم رشد” در ذهن مخاطبان سینما و تلویزیون جاودانه خواهد ماند.
در این گزارش، با برخی از هنرمندانی که با مرحوم حجازی در آثار مختلف تلویزیونی و سینمایی همکاری داشتند، گفتگو کرده ایم.
### رفاقتی که با یک اتفاق ساده عمیق شد
امرا… احمدجو، کارگردان آثاری مثل “روزی روزگاری”، “تفنگ سرپر” و “شاخه های بید” که با مرحوم حجازی همکاری داشته، خاطرات زیادی از رفاقت و همکاری با این هنرمند بزرگ دارد.
احمدجو در گفتگو با جام جم می گوید: “من در “کوچک جنگلی” با ایشان آشنا شدم و در آن فیلم بازی کردم. آنجا فقط در حد سلام و علیک بود. بعد ها هم را می دیدیم، اما اولین کار حرفه ای ما “شاخه های بید” بود که می خواستم شروع کنم و از طریق دوستان به ایشان وصل شدم. در انتخاب و صحبت با بازیگران به من خیلی کمک کردند و همکاری با بازیگرانی که شاید برای من در حد آرزو بود، از طریق تلاش ایشان میسر شد. بعد از آن، رفاقت ما عمیق تر شد و هر کاری از دستش برمی آمد و لازم بود، انجام می داد.”
احمدجو از یک اتفاق ساده که رفاقت او با حجازی را عمیق تر کرد، می گوید: “یک بار سر یک پروژه، یک شتر داشتیم و روزی در جایی که کار می کردیم در نهر عمیقی گیر کرده بود. من نزدیک آنجا شده و دیدم که بسیار شلوغ است و محلی ها به واسطه برخی چیزهایی که درباره کینه شتر شنیده بودند، برای کمک نزدیک نشده و می ترسیدند. آقای حجازی لباس درآورده و مردانه وارد نهر شد و شتر را بیرون آورد. از همان جا با او دوست شدم. من در “روزی روزگاری” یکی از نقش های برجسته را برای او طراحی کردم که خیلی هم برای کار زحمت کشید. کار بعدی “تفنگ سرپر” هم همین طور بود. در “پشت کوه بلند” که کار دیگرم بود، قسمت نشد در قامت بازیگردان از او کمک بگیریم.”
احمدجو در ادامه به خصوصیات شخصی مرحوم حجازی اشاره می کند: “از خصوصیات او که این رفاقت را برای من هم قوام داد، این بود که بسیار مردم دار بود و هوای همه آدم ها را داشت. انگار می گشت پی این که چه کسی چه گرفتاری ای دارد و اگر بتواند آن را حل کند. موارد متعدد را شخصا شاهد بودم که چطور خودش را به آب و آتش می زد که مشکلات دیگران را حل کند. ارتباطش با خاص و عام این طور بود که با کسی تندی نمی کرد، واقعا جایش خالی است.”
### فقدان یک بازیگر مؤلف
حسن میرباقری، بازیگر و کارگردان، که با مرحوم حجازی در آثاری همچون “مختارنامه” و “ناریا” (که هنوز روی آنتن نرفته است) همکاری داشته، درباره خاطراتش از این بازیگر توانمند می گوید: “خدا ایشان را رحمت کند. خاطرات بسیار خوبی در مسیر کار “مختارنامه” با ایشان داشتم. معتقدم که صدرالدین حجازی از بازیگران مؤلف در ساحت کار خود بود؛ کمااینکه زحمات بسیاری در تئاتر کشیده و کارهای بسیار خوبی از او به یادگار مانده است. من در کار “ناریا” هم با ایشان همکاری داشتم. می توانم این طور بگویم که جز حسن و نیکی از این انسان بزرگ ندیده بودم و به نظرم بسیار جایش خالی خواهد بود.”
### صمیمیت بچه شهرستانی ها را داشت
هوشنگ توکلی، بازیگر و کارگردان، که با مرحوم حجازی در آثاری مثل “تهران ۵۳” و “مدرس” همکاری داشته، می گوید: “حجازی در “مدرس” نقش سید ضیاءالدین طباطبایی را ایفا کرده که به اذعان توکلی، توانسته بود به بهترین شکل آن را نمایش دهد.”
توکلی در این خصوص به جام جم می گوید: “آشنایی من با مرحوم حجازی به بعد از انقلاب و سال ۱۳۵۹ باز می گردد. به نظرم شخصی مثل مرحوم حجازی ویژگی بچه شهرستانی ها را داشت. منظورم این ویژگی است که صمیمیت داشت و مثل آنها بود، من از آن دوره او را می شناسم.”
توکلی در ادامه می گوید: “البته قبل از همکاری با او در سریال “مدرس”، با هم بودیم. زمانی من در وزارت فرهنگ و او در اداره تئاتر بود. آنجا مسئولیت هایی داشت و بسیاری از کارهای اداری را در اداره تئاتر انجام می داد و بسیار به کارش، مسلط بود و درواقع یکی از معاونان تئاتر در آن دوره بود. در اوایل انقلاب دانشسراهای هنر منحل شد و مجموعه هنرجویان در تهران مدیریت می شدند، ایشان هم در کنار دانشجویان بود تا به آنها کمک کند. بعدتر در سریال “مدرس” نقش سید ضیاءالدین طباطبایی را بازی کرد که بسیار درخشید.”
توکلی درباره ویژگی های کاری مرحوم حجازی تصریح می کند: “آقای حجازی جزو بازیگران خوب آن نسل به شمار می رود. بعد از سریال “مدرس” و در اثر دیگری که کار کردم، دستیار من و بازیگر بود. بعد از آن، بیشتر با امرا… احمدجو کار می کرد و خیلی از او خبر نداشتم. جایش خالی است و خدا او را رحمت کند.”
### بازیگری که هر روز حرف جدیدی داشت
حسن لفافیان، کارگردان سریال “حکم رشد” که با مرحوم حجازی در این مجموعه همکاری داشته، می گوید: “صدرالدین حجازی در این سریال، نقشی به ظاهر ساده را با هوشمندی، تبدیل به یک کاراکتر تماشایی کرده بود.”
لفافیان معتقد است که مرحوم حجازی در آثار خود خلاقیت به خرج می داد تا شخصیت های به ظاهر تکراری را حال و هوای تازه ای بدهد. او در این خصوص به جام جم می گوید: “به نظرم آقای حجازی یکی از دقیق ترین بازیگرانی است که با او کار کرده ام. ایشان از نظر زمان بندی و حضور در صحنه، مقید بودن به متن و حفظ کردن و اخلاق مداری بی نظیر بود. رفتارش باعث می شد همه به او احترام بگذارند و انسان بسیار خاصی بود. فضا را به گونه ای رهبری می کرد که همه او را دوست داشتند. وقتی با او کار کردم، بسیار از او آموختم. همیشه نکاتی را در بازیگری گوشزد می کرد که می گفتم چقدر جالب است و به آن فکر نکرده بودم. نه تنها از هر کاری به کار دیگر که هر روز که او می آمد، نکته و فضای جدیدی برای نقش خودش داشت.”
لفافیان در ادامه می گوید: “مرحوم حجازی پر از ایده های نو و جدید بود که بسیار به نقش کمک می کرد. شاید ظاهر او شبیه به نقش های دیگر بود، اما وقتی بازی می کرد، مشخص بود که شخصیت جدیدی است. از نکاتی که مرحوم حجازی داشت و کمتر بازیگری به آن توجه می کرد. شاید بسیاری از بازیگران به تکرار افتاده باشند، اما او تکرار را می گرفت و تلاش می کرد یک اتفاق تازه ای به نقش بدهد.”
