## اصلاح بورس و ریسک های سیاسی: فرصتی برای ورود؟
بازار سرمایه به تازگی به دلیل ریسک های سیاسی وارد یک دوره نزولی شده است. با وجود اینکه موقعیت تکنیکال بازار به گونه ای بود که یک استراحت کوتاه مدت را می طلبید، اما هنوز به نقطه بازگشت کامل نرسیده است. به عبارتی، با نوسانات محدود مثبت و منفی، بازار برای چند روز آینده روند نزولی خواهد داشت تا به سطح حمایت برسد.
در واقع، بازار طی ماه های گذشته مسیر خوبی را طی کرده بود و به یک دوره استراحت و تجدید قوا نیاز داشت. اصلاح بورس حتی بدون این اتفاق نیز محتمل بود. ماهیت این روزهای منفی این است که کسانی که در سود بودند، سهام خود را فروختند و با کاهش ریسک سیاسی، قیمت ها به سطوحی جذاب برای ورود مجدد به بازار رسیده اند.
**تأثیر واکنش ایران بر میزان اصلاح**
شهیر محمدنیا، کارشناس بازار مالی، در گفتگو با خبرنگار بازار درباره تحلیل ریسک های سیاسی و اثر آن بر بازار سهام گفت: “در شرایط کنونی باید بازار را به طور کامل رصد کرد، چراکه بسیاری از عوامل قابل پیش بینی نیستند. هرگونه ریزشی در بازار به دلایل سیاسی جای نگرانی ندارد. به محض بازگشت ثبات، نه تنها بازار به نقطه قبلی خود باز خواهد گشت، بلکه با افزایش تقاضا به سطح بالاتری نیز خواهد رسید.”
او ادامه داد: “ایران ممکن است وارد جنگی شود که احتمال آن بسیار کم است. از طرف دیگر، برای غرب و آمریکا نیز ورود به جنگ گسترده منافعی ندارد، چراکه این مساله می تواند اقتصاد این کشورها و بازارهای مالی را به هم بریزد. به همین دلیل، ایران پاسخی قاطع و بازدارنده به صورت غیرمستقیم خواهد داد.”
محمدنیا با تاکید بر اینکه ایران در قبال اقدامات رژیم صهیونیستی واکنش نشان خواهد داد، گفت: “حجم و شدت این واکنش تعیین می کند که اصلاح بورس چقدر خواهد بود. به طور قطع رژیم صهیونیستی به دنبال پاسخ خواهد آمد. در این موقعیت به طور قطع غرب مداخله خواهد کرد تا رژیم صهیونیستی آنها را درگیر جنگ نکند. این مساله برای مدتی بازارها را ملتهب خواهد کرد. در این موقعیت، حباب در بازار طلا افزایش می یابد. در ادامه، بعد از اینکه اقتصاد به ثبات برسد، حباب خواهد ترکید.”
**کاهش اصلاح با محدودیت دامنه نوسان**
این کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه محدوده دامنه نوسانی منجر به اصلاح بورس می شود، اظهار کرد: “در چند وقت پیش اگر سرمایه گذاران در هج کردن پرتفوی خود به گونه ای عمل کرده باشند که 30 درصد طلا، بخشی صندوق درآمد ثابت و بخشی نیز سهام چیده باشند، در این حالت ریسک سبد آنها بسیار کم خواهد بود. در مقطع کنونی نیز اگر کسی پرتفوی خود را نچیده باشد، می تواند بعد از پایان روند نزولی، پرتفوی بدون ریسکی را بچیند.”
او افزود: “با توجه به اینکه تنش در خاورمیانه منجر به رشد اونس طلا می شود، به همین دلیل اونس طلا نیز دچار حباب خواهد شد. بنابراین در موقعیت کنونی توصیه به خرید طلا نمی شود. شرایط فعلی فرصت طلایی است برای کسانی که خرید نکرده بودند. تنوع دهی اصولی به سبدها مانع از منفی شدن سبد می شود. با توجه به اینکه گزارش های ماهانه خیلی خوبی شرکت ها داشتند و این گزارشات پیش زمینه گزارشات فصلی خوب است، به همین دلیل نمادهای ارزنده در کشور زیاد هستند. از طرف دیگه تمامی سیاست گذاری های کلان اقتصادی به نفع بازار سرمایه پیش می رود. به همین دلیل به محض برگشت ثبات بازار یک رشد عالی در انتظار نمادهای ارزنده خواهد بود.”
**تأثیرگذاری تنش ها بر پیش بینی معاملات**
بازار با ریسک سیستماتیک جدیدی روبرو شده است. تحولات لبنان بسیار مهم هست و قطعا می تواند مستقیما روی بازار ایران تاثیرگذار باشد. سطح تاثیرگذاری این تنش بر بازار می تواند با توجه به اخبار دقیق تر به زودی مشخص شود. برخی ریسک های سیستماتیک به ویژه در منطقه خاورمیانه نه قابل پیش بینی و نه قابل کنترل است.
بورس منفی و با صف فروش دسته جمعی شروع شد و تا پایان بازار نیز کماکان اکثر نمادها صف فروش بودند. همزمان با هیجان منفی در سهام، شاهد هیجان مثبت در صندوق های طلا بودیم و برخی صندوق ها حتی مثبت 6 درصد نیز تجربه کردند. البته با فرصت ایجاد شده برای بازارگردان ها شاهد افزایش فروش توسط آنها بودیم و هیجان مثبت ایجاد شده با افزایش عرضه از بین رفت. البته دلار کمی صعودی شده و همین مساله سیگنال منفی به سرمایه گذاران داده است. اما این هیجان های مثبت اصلا قابل مقایسه با هیجان مثبت اوایل سال یا بعد از ترور هنیه نیست و نسبت به آنها بسیار ضعیف تر است. بنابراین به نظر می رسد اثر ریسک های سیستماتیک در اقتصاد کشور اگرچه هنوز وجود دارد، اما خیلی کمتر از گذشته شده است.
**تحلیل معاملات نمادهای بورسی در هیجانات منفی**
حسن کاظم زاده، تحلیلگر اقتصادی، درباره منفی شدن نمادها در زمان اصلاح بورس گفت: “بازار سهام در یک سال گذشته و حتی در شش ماه گذشته نشان داد که هر کس به دنبال نمادهای با رشد سودآوری و درآمد برود، حتی در بدترین شرایط سود می کند. در روزهایی که اینچنین هیجان منفی بوجود می آید، بهتر است در این موقعیت سرمایه گذاران سبد پرتفوی خود را با نمادهایی که رشد درآمد و سودآوری دارند، بچینند. در طرف دیگر تجربه نشان داده در روزهای هیجانی منفی، نمادهای پرتراکنش هر چه رشد کرده اند را از دست می‌دهند. بنابراین فعلا تا کاهش ریسک سیاسی در کشور، نمادی بنیادی قوی دارند و رشد کمتری داشته اند در محدوده ارزنده تری قرار دارند.”
پس موقعیت فعلی را به عنوان یک ریسک مهم برای بازار باید در نظر گرفت. هرچند درایت و سیاستی که تا به این لحظه ایران را از جنگ دور نگه داشته همچنان وجود خواهد داشت و ادامه می دهد. صندوق های تثبیت و توسعه و کمک حقوقی ها ابزارهای در اختیار سازمان بورس برای حمایت از بازار است. به نظر کم هزینه‌ترین آن دامنه نوسان بود که وقتی 1 اعلام شد صریح و شفاف نشان می‌دهد سیاستگذار ریسک پیش رو را فهمیده و در پی جلوگیری از افت قیمت های ناشی از این رویداد است.
نتیجه اتفاقات و تحولات گذشته که بازار چند بار آن را لمس کرده است نشان داد که طبیعی بود که در چنین مواقعی چنین واکنشی را داشته باشد، به خصوص این که حالا در سود خوبی هم در بسیاری از نمادها بوده و بازار رشدی داشته و نیاز به اصلاح است.
**چشم انداز گزارش های شش ماهه**
چشم انداز گزارش های شش ماهه و سالیانه، دو نتیجه گیری خاص و ویژه را پیش روی سرمایه گذاران قرار می دهد؛ اول این که مقطع نیمه مرداد و یا بهتر بگوییم بعد از ترور هنیه کف تاریخی بازار بوده که با توجه به چشم انداز سود و اتفاقات مالی شرکت ها قیمت های ارزنده ای بود. بسیاری از بازیگران اصلی بازار و حتی حقیقی ها و حقوقی ها در آن مقطع بیشتر فروشنده بازار بودند و یا تماشاچی. حالا هم احتمالا دوباره همان دسته که در صف بودند در صف فروش هستند.
نکته دوم این که بسیاری از سهم ها نه همه در این مدت صعودی بوده اند، با یک اصلاح موقت دوباره جذابیت های لازم برای رشد را پیدا خواهند کرد. در واقع اتفاقات اخیر فرصتی برای اصلاح آنها و حرکت مجدد قوی تر است و به نظر فرصتی است که جریان پول تقویت شود. جمع بندی دو مورد بالا این را نشان می دهد که بازار نیازمند اصلاح بود و اتفاقات اخیر کمی فراتر از انتظار بازار بود تا این اصلاح صورت گیرد.