## فاجعه معدن طبس: 49 کارگر جان باختند، ایمنی فراموش شد!
حادثه تلخ انفجار گاز متان در دو معدن شرکت “معدنجو” در طبس، در شامگاه شنبه (31 شهریور) منجر به جان باختن 49 کارگر و محبوس شدن تعدادی دیگر از کارگران شد. این حادثه به حدی غم انگیز بود که سه روز عزای عمومی اعلام شد و رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیامی، ضمن تسلیت به خانواده‌های داغدار، بر لزوم تلاش برای امدادرسانی به کارگران تاکید کردند.
وزرای صنعت، معدن و تجارت و تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز به محل حادثه در طبس عزیمت کردند و در جلسه ای مشترک، تصمیماتی برای پرداخت حقوق و دستمزد جانباختگان و نحوه حمایت های بیمه ای از خانواده های ایشان اتخاذ کردند.
سخنگوی قوه قضاییه نیز درباره این حادثه دردناک اعلام کرد که بلافاصله پس از وقوع حادثه، دستگاه قضایی با دستور رئیس قوه قضائیه برای بررسی وضعیت و برخورد با قصور احتمالی وارد عمل شده است. همچنین به دادستانی کل کشور و سازمان بازرسی کل کشور نیز دستور داده شد تا اقدامات قانونی لازم را انجام دهند تا از تکرار این حوادث جلوگیری شود.
هر چند حضور مسئولان و ارائه حمایت های مادی و معنوی به بازماندگان حادثه معدن تسکینی بر زخم های آنان است، اما نیاز است تا با سیاست گذاری های جدی، جلوی اینگونه حوادث گرفته شود تا شاهد تکرار این فاجعه در معادن دیگر نباشیم.
این نخستین باری نیست که کارگران در معادن محبوس یا جان می دهند. بررسی آمارها در ۱۵ سال گذشته نشان می دهد که حادثه جان باختن 43 نفر از معدنچیان در معدن “یورت” استان گلستان در سال ۱۳۹۶، در معدن طبس تکرار شده است.
از سال ۱۳۸۸ تا سال گذشته، 65 نفر در معادن محبوس و جان باختند که بیشترین حوادث برای معدن یورت استان گلستان با 43 کارگر و کمترین حادثه برای معدن “ونارچ” استان قم با یک کارگر گزارش شده است. معادن “باب نیروز” شهرستان زرند با ۱۲ جان باخته، معدن “اشکلی” هجدک استان کرمان با پنج جان باخته و معدن “یال” طبس با چهار جان باخته نیز از دیگر حوادث دردناک این صنعت هستند.
بررسی حادثه معدن یورت استان گلستان نشان می دهد که مسائلی همچون سیستم تهویه نامناسب، نبود مسیرهای کمکی برای تهویه تونل، عدم آموزش به کارگران، مجهز نبودن لکوموتیوها به تجهیزات رادیاتور اگزوز و نبود تشکیلات امداد و نجات و مدیریت بحران، منجر به این حادثه و جان باختن کارگران شده است.
هر چند هنوز دلیل دقیق حادثه معدن طبس مشخص نشده است، اما کارشناسان حوزه معدن معتقدند که نبود ایمنی و عدم سرمایه گذاری در بخش معدن باعث بروز چنین حوادثی می شود. با توسعه مکانیزاسیون و استفاده از تجهیزات مدرن، به طور قطع به سمت صنعتی سازی در معادن رفته و از این گونه حوادث کاسته می شود.
## مکانیزاسیون و تجهیزات مدرن، راهکار نجات جان معدنچیان
“سعید صمدی” دبیر انجمن زغالسنگ کشور در خصوص نوسازی تجهیزات و سرمایه گذاری در معادن برای کاهش حوادث می گوید: معادن زغال در چند سال اخیر مغفول مانده است و به جای سرمایه گذاری در معادن و خرید از معدنکاران داخلی، بیشتر بر واردات تاکید شده است.
وی تاکید کرد: ما نگران وضعیت سایر معادن و معدنکاران هستیم. معادن زغالسنگ کشور نیازمند رسیدگی و اختصاص تسهیلات است تا ضمن جلوگیری از خروج ارز، ایمنی معادن را حفظ کنیم و شاهد چنین حوادث دردناکی نباشیم.
وی حرکت به سمت مکانیزاسیون معادن با هدف جلوگیری از ارزبری، کاهش نیروی کار در معادن و افزایش تولید را نیز ضروری می داند.
“محمدرضا بهرامن” رئیس خانه معدن ایران نیز پیش از این در باره حوادث معادن به دلیل نبود استانداردهای لازم ایمنی و سرمایه گذاری در این عرصه هشدار داده و گفته بود که وضعیت ایمنی و سلامت کارگران در معدن زغال سنگ کشور در بدترین حالت خود قرار دارد.
وی با تاکید بر نوسازی تجهیزات و ماشین آلات معادن زغال سنگ گفت: قدیمی بودن تجهیزات و همچنین ناکارآمدی تجهیزات ایمنی مانند دستگاه های هشدار دهنده گازهای خطرناک، سیستم های ضدجرقه، تهویه مطلوب و امکانات مربوط به نگهداری از سقف و دیواره های معادن، هر لحظه خطر انفجار مهیب و یا ریزش سقف و دیواره ها را به همراه دارد.
وی، نبود سرمایه گذاری کافی در معادن زیرزمینی، به ویژه معادن زغال سنگ، را مورد انتقاد قرار داده و گفته است که وضعیت زغال سنگ در مقایسه با دیگر فعالیت های معدنی به شدت آسیب پذیرتر است و نیازمند حمایت کلان حاکمیتی است که با وجود اصرارها، این بخش از هیچ تسهیلاتی که نتیجه مطلوب دهد برخوردار نشده است.
طبق گفته کارشناسان، رسیدگی به وضعیت معادن نیازمند حمایت های دولتی در تخصیص ارز و تسهیل در واردات تجهیزات است. همچنین باید بحث ایمنی معادن و بازرسی از آن زیر نظر وزارت صنعت، معدن و تجارت شدت بگیرد.
