## چالش‌های توسعه صادرات غیرنفتی: از برنامه هفتم تا زنجیره تامین جهانی
احمد فیروزی، مدیرکل دفتر اروپا و آمریکا سازمان توسعه تجارت ایران، با اشاره به اهداف برنامه هفتم توسعه در رشد صادرات غیرنفتی، بر ضرورت حمایت از بخش خصوصی و توسعه بازارهای جدید برای دستیابی به این هدف تاکید کرد. وی با بیان اینکه رشد ۸ درصدی صادرات غیرنفتی به بسترهای حمایتی قدرتمندی برای شرکت‌های خصوصی، تعاونی، شرکت‌های مدیریت صادرات و کنسرسیوم‌های صادراتی نیاز دارد، تصریح کرد: “حمایت از شرکت‌های خدمات فنی و مهندسی و توسعه بازارهای جدید در کشورهای آمریکای لاتین، آفریقایی، قدرت‌های نوظهور و سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، از جمله بریکس، نشان می‌دهد که سیاستگذار در این برنامه، توجه ویژه‌ای به موضوع صادرات داشته است.”
با وجود این، فیروزی با اشاره به تفاوت بین سیاست‌گذاری و اجرا، خاطرنشان کرد: “در ساحت اجرا، سازمان توسعه تجارت ایران به عنوان متولی صادرات، نیازمند منابع کافی برای پیشبرد سیاست‌گذاری و اجرای توسعه صادرات غیرنفتی کشور مطابق با برنامه هفتم است. ساده‌سازی این موضوع و تصور اینکه سازمان به تنهایی می‌تواند این مهم را پیش ببرد، نادرست است و نمی‌تواند به نتیجه مطلوب منجر شود.”
**چالش‌های پیش روی صادرات غیرنفتی**
فیروزی چالش‌های صادرات غیرنفتی را به دو دسته مجزا تقسیم کرد: “اول چالش‌های درون‌سیستمی که به طور مستقیم مربوط به ذینفعان این حوزه، از جمله سازمان توسعه تجارت، تولیدکنندگان و شرکت‌های صادراتی است. دوم چالش‌های محیطی که خارج از اکوسیستم صادراتی کشور به ما تحمیل می‌شود و سیاست‌گذاری و اجرای آن، خارج از حیطه اختیارات وزارت صمت و سازمان توسعه تجارت ایران است.”
فیروزی با تاکید بر ضرورت تفکیک این دو دسته چالش و مطالبه‌گری در سطح حاکمیت و بخش خصوصی، گفت: “اگر هدف ما اجرایی‌سازی سیاست‌های کلی صادرات غیرنفتی است، باید متناسب با این دو دسته، مطالبات خود را پیگیری کنیم تا متولیان مربوطه به این موضوع توجه بیشتری داشته باشند.”
**لزوم حضور در زنجیره تامین جهانی**
فیروزی با تاکید بر الزام پیوستن ایران به زنجیره تامین جهانی، تصریح کرد: “ما نمی‌توانیم انتظار موفقیت در بازارهای جهانی را داشته باشیم، در حالی که تولیدات و صنایع تولیدی منحصر به بازار داخلی هستند. تا زمانی که جایگاه ایران در این زنجیره دیده نشود، نمی‌توان از کاهش و افزایش نرخ ارز به نفع صادرات بهره بگیریم. بهتر است که این مهم تا روز ملی صادرات سال جاری، محقق شود.”
فیروزی در پاسخ به این سوال که آیا ایران توانسته است از کاهش ارزش پول ملی برای توسعه صادرات مانند چین و ترکیه بهره ببرد، خاطرنشان کرد: “کاهش ارزش پول ملی و نوسانات نرخ ارز، موضوعی خارج از اختیارات سازمان توسعه تجارت ایران است و ابزارهای سازمان نیز تحت تاثیر این موضوع قرار دارند.”
وی با تاکید بر اینکه کاهش ارزش پول ملی در چند دهه اخیر، به صورت تحمیلی و غیرهوشمندانه اتفاق افتاده است، گفت: “آسیب‌های آن متوجه اقتصاد و صادرات کشور شده است.”
**حلقه مفقوده صادرات غیرنفتی**
فیروزی در پایان خاطرنشان کرد: “زمانی که در زنجیره تامین جهانی حضور نداشته باشیم، بنگاه‌های تولیدی نیز مطابق با استانداردهای جهانی تولید نخواهند کرد و نمی‌توانند وارد فرآیند بازاریابی جدید شوند. در نتیجه، در دسترسی به بازار، روش‌های بازاریابی، لجستیک و… با مشکلات عدیده‌ای مواجه خواهند شد. به نظر می‌رسد حلقه مفقوده صادرات غیرنفتی، عدم حضور صنایع تولیدی و خدماتی در زنجیره جهانی ارزش است.”
گفتنی است روز ملی صادرات، اواخر مهرماه با حضور مقامات عالی کشوری و جمعی از فعالان اقتصادی با هدف تقدیر و تکریم از صادرکنندگان نمونه برگزار خواهد شد.
