شاخص PCE (Personal Consumption Expenditures) تغییرات قیمت کالاها و خدمات خریداری شده توسط مصرفکنندگان را به استثنای هزینهی انرژی و غذا اندازه گیری میکند و این تغییرات را در بصورت درصد نشان میدهد. این شاخص یکی از مهمترین شاخصهای اقتصادی برای محاسبه میزان تورم در ایالات متحده آمریکا است.
بانک مرکزی آمریکا (فدرال رزرو) از شاخص PCE بعنوان معیار اصلی در سیاستگذاری پولی خود استفاده میکند. تغییرات شاخص PCE تأثیر زیادی بر روی تصمیمات فدرال رزرو، بخصوص در بحث تعیین نرخ سیاستی یا نرخ بهره دارد.
این شاخص همواره خدمات خریداری شده توسط مصرفکنندگان و تغییرات قیمت کالاها را دنبال میکند. شاخص PCE توسط (Bureau of Labor Statistics) یکی از واحدهای اداره کار آمریکا ارائه و منتشر میشود. هر کدام از قیمتهای سبدی مثل خدمات و کالاها که وزن متفاوتی هم دارند. شاخص PCE با دنبال کردن آنها نشان میدهد یک خانواده معمولی چقدر برای آن سبد هزینه میکند. برای درک بهتر معنی وزن متفاوت خدمات و کالاها این مثال را در نظر بگیرید. اگر قیمت بنزین افزایش یابد تأثیر بیشتری بر شاخص PCE میگذارد تا اینکه قیمت سیب زمینی افزایش پیدا کند. چون بنزین بخش بزرگتری از هزینههای روزمره مصرف کننده را نسبت به سیب زمینی تشکیل میدهد.
در ایران، تورم توسط مرکز آمار و بانک مرکزی اعلام میشود. هر دو نهاد از مهمترین شاخصهای اقتصادی قیمت مصرفکننده (CPI) جهت محاسبات تورم استفاده میکنند. با این وجود آمارهای اعلامی متفاوت است. از طرفی غالباً میزان تورم احساسی مردم با تورم اعلام شده تفاوت قابلملاحظهای دارد. همین امر باعث بیاعتمادی مردم به آمارهای رسمی میشود.
تفاوت مهمترین شاخصهای اقتصادی تورم
در اقتصادهای پیشرفته، جهت دقیقتر کردن آمار تورم از روشهای دیگری استفاده میشود. بانک مرکزی آمریکا (فدرال رزرو) از سال ۲۰۰۰ جهت سیاستگذاریهای پولی خود، از شاخص PCE بهعنوان شاخص اصلی تورم استفاده میکند. بنابراین ایالات متحده از دو شاخص اصلی قیمت مصرفکننده (CPI) و مخارج مصرف شخصی (PCE) برای اندازهگیری تورم بهرهمیگیرد.
شاخص PCE برای نمایش دقیقتر سطح عمومی قیمتها، سبدهای کالایی هر دو هفته یکبار بازبینی میشود و همچنین سبد کالایی روستاها نیز در آن دیده شده است. بهاینترتیب این شاخص تورم بهروزتر بوده و تغییرات الگوی رفتاری مصرفکنندگان را بهتر نمایش میدهد.
بهطورکلی، تفاوتهای مهمی بین شاخص CPI و PCE وجود دارد. هر دو این شاخصها به بررسی تغییرات قیمتها بر اساس سبدی از کالاها و خدمات میپردازد. در هر یک از شاخصها وزن سبد کالاها و خدمات متفاوت است. به عنوان مثال، اگر قیمت بنزین افزایش یابد تأثیر بیشتری بر شاخص PCE میگذارد تا اینکه قیمت سیبزمینی افزایش پیدا کند. چون بنزین بخش بزرگتری از هزینههای روزمره مصرفکننده را نسبت به سیبزمینی شامل میشود.
در ایران، دو نهاد موازی، یعنی مرکز آمار ایران و بانک مرکزی، به طور مستقل به محاسبه شاخص قیمت مصرفکننده (CPI) میپردازد. اما دررابطهبا محاسبه مخارج مصرف شخصی (PCE) هیچ آماری منتشر نمیشود.
واقعیت این است، استفاده از شاخص PCE میتواند برای ارتقای کارایی سیاستگذاری پولی در کشور مفید باشد. بنابراین به نظر میرسد تغییر رویکرد از موازیکاری، منجر به کاهش مشکلات تحلیلگران و سیاستگذاران اقتصادی میشود.